Chiến sự Ukraine ngày 735: Nga tiến thêm từ Avdiivka, đồng minh ông Putin cảnh báo Pháp
Sân bóng trong khuôn viên trường ĐH TDTT và Trung tâm Huấn luyện quốc gia Đà Nẵng đã sẵn sàngStar Gaming khai trương cơ sở thứ 3 phô diễn 100 PC cấu hình cực khủng
Á hậu Mỹ Linh: Được trao danh hiệu này là vinh dự lớn đối với tôi, và tôi vô cùng trân trọng khoảnh khắc này. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Ban tổ chức, gia đình, bạn bè và tất cả những ai đã ủng hộ tôi. Thành quả này không chỉ của riêng tôi mà còn là sự động viên từ những người luôn tin tưởng và tiếp sức cho tôi.Được biết, hiện chị là một DJ, chị đã gặp những khó khăn nào trong hành trình trở thành Á hậu?Á hậu Mỹ Linh: Mọi người thường có cái nhìn không thiện cảm về DJ. Khi tôi tham gia cuộc thi hoa hậu, áp lực về định kiến đó càng lớn hơn. Tôi phải nỗ lực rất nhiều để chứng minh rằng mình không chỉ có ngoại hình mà còn có tài năng và bản lĩnh. Sống đúng với đam mê và không ngừng cố gắng, mọi người sẽ dần thay đổi cách nhìn về nghề này.Chị có lời khuyên nào dành cho những bạn trẻ đang muốn theo đuổi đam mê của mình?Á hậu Mỹ Linh: "Kiên trì thì cái gì cũng có" là câu nói mà tôi tâm đắc nhất, cũng chính là thông điệp tôi muốn gửi đến các bạn GenZ. Chúng ta tuy tuổi còn nhỏ nhưng ước mơ và tư duy của phải lớn và đừng bao giờ từ bỏ đam mê của mình.Cảm ơn Á hậu Mỹ Linh về những chia sẻ rất chân thành.
HLV Shin Tae-yong bất ngờ được gia hạn hợp đồng ngay trước trận đại chiến U.23 Hàn Quốc
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Trên các hội về trồng cây sân thượng, nhiều người bắt đầu khoe thành quả củ cải đỏ thần tài đã trồng được; không ít người lại đi hỏi cách để trồng và mua về chưng dịp tết.Trần Kiều Duyên (20 tuổi), thành viên trên một nhóm về trồng cây sân thượng, đang ngụ tại đường Trịnh Quang Nghị, xã Phong Phú, H.Bình Chánh, TP.HCM, khi thấy mọi người khoe thành quả về củ cải đỏ thần tài thì tỏ ra rất thích thú và lân la đi hỏi bí quyết.Kiều Duyên bày tỏ: "Mình thấy củ cải đỏ thần tài đẹp quá chừng. Củ cải tròn to mà có màu đỏ rất đẹp mắt. Ngày tết mà chưng củ cải này chắc cả năm sẽ gặp nhiều may mắn, thành công. Mấy nay mình cũng đã nhắn tin hỏi xin bí quyết để trồng, nhưng giờ thì không kịp cho tết năm nay nên mình hỏi mua. Tìm hiểu thì mình thấy có một vài tiệm cây cảnh có bán củ cải đỏ thần tài, mình sẽ đặt mua về chưng tết".Cũng giống Duyên, Nguyễn Tấn Đức (29 tuổi), ngụ trên đường Nguyễn Xí, Q.Bình Thạnh, TP.HCM, sẽ đặt mua củ cải đỏ thần tài để tết này "đổi vị" cây cảnh. Đức nói: "Mình cũng mới biết là có loại củ cải đỏ thần tài này. Không rõ vì sao được gọi là củ cải đỏ thần tài nhưng mình nhìn rất đẹp nên cũng muốn mua chưng thử. Hơn nữa năm nào cũng quất, cúc… nên năm nay đổi vị xem thế nào. Chưng tết vừa đẹp, vừa lạ mà cũng hay hay vì nghe cái tên là đã thấy có tài rồi".Chị Nguyễn Thị Thơm, ngụ tại Hải Phòng, được mọi người gọi là người khởi xướng và trồng thử củ cải đỏ thần tài này để chưng trong nhà. Chị Thơm là quản trị của một nhóm ủ rác hữu cơ bằng men vi sinh trên mạng xã hội, nhóm hoạt động rất sôi nổi. Thường chị Thơm sẽ giới thiệu những sản phẩm nào mang lại giá trị cao, hướng dẫn kỹ thuật trồng cho mọi người trên nhóm này.Chị Thơm cho biết từ năm ngoái, khi thấy củ cải đỏ thần tài rất đẹp nên chị bắt đầu trồng thử. Theo chị Thơm, người ta chủ yếu là trồng củ cải dài, khoảng 1-2 năm gần đây mới xuất hiện loại củ cải đỏ thần tài này, nhưng bình thường mọi người chỉ trồng ngoài ruộng để bán, vì nếu ăn cũng sẽ như các loại củ cải thông thường khác. Chị Thơm đã nâng cao được giá trị của củ cải này bằng cách trồng trong những chậu đẹp, chăm bón tỉ mỉ để cây có được củ to, tròn trịa, nhìn rất đẹp mắt. "Mình muốn nâng cao chất lượng sản phẩm trồng từ vườn sân thượng, không chỉ để ăn mà còn để trang trí. Thấy củ cải đỏ thần tài rất là đẹp, tròn trịa, thể hiện một phong thủy rất tốt cho một năm mới, lại có màu đỏ. Không những thế, cây có sức sống rất tốt, đặc biệt vào vụ thu đông ở miền Bắc thì trồng rất thuận. Vì thế mình bắt đầu trồng trong chậu, mang vào nhà để chưng, trang trí dịp tết. Mình cũng mang lên văn phòng để, mọi người thấy đều khen đẹp và rất thích", chị Thơm kể và cho biết khi chị chia sẻ lên mạng xã hội thì mọi người bắt đầu hỏi xin bí quyết và trồng theo rất nhiều.Về cái tên của loại củ cải này, chị Thơm cho rằng do có màu đỏ lại rất tròn trịa nên được gọi là thần tài. "Không những thế, củ cải nếu chưng vào ngày tết thì được ví như năm mới rước của cải vào nhà. Lại còn rất đỏ và tròn trịa thể hiện năm mới mọi việc sẽ được tròn trĩnh. Chính vì thế mà củ cải đỏ thần tài đang được rất nhiều người yêu thích và trồng để chưng dịp tết", chị Thơm chia sẻ.Năm nay chị Thơm trồng vài chục cây, chủ yếu để tặng bạn bè vì mọi người ai cũng thích.Chị Ngô Hương (ngụ tại P.Đa Mai, TP.Bắc Giang) cũng vì thấy chị Thơm trồng củ cải đỏ thần tài rất đẹp nên đã bắt đầu trồng.Chị Hương đã trồng từ tháng 10.2024 và giờ đã có được thành quả củ cải đỏ thần tài tuyệt đẹp. "Người ta hay bảo là trồng củ cải cho nhiều của cải. Hơn nữa chưng tết vừa đẹp, độc lạ mà thêm chút tài lộc cho năm mới", chị Hương chia sẻ.Theo chị Hương trồng củ cải đỏ không quá khó. Từ kinh nghiệm của mình chị Hương chia sẻ: "Chỉ cần đất trộn tơi xốp, giàu dinh dưỡng là chăm nhàn. Mình trộn đất, phân hữu cơ, chất cho tơi xốp đất rồi tưới ẩm ủ tầm 10 ngày. Thời gian đó ươm hạt ra vỉ. Ngâm ủ hạt 1 ngày, khi hạt nứt nanh thì đem gieo. Khi cây có 2 lá thật sẽ trồng vào chậu. Chăm cây tầm 1 tháng sau trồng là nhú củ. Thi thoảng rải bón ít phân viên 3T, phân Nhật. Bên cạnh đó, phải tỉa lá đều cho cây tập trung nuôi củ to, hạn chế sâu rệp. Và cũng đừng quên để củ to cây cần phải đủ nước, nhất là trồng chậu nhỏ. Nắng hanh như hiện tại cứ ngày 2 lần tưới ẩm cho cây. Không đủ nước lá sẽ bị rũ khi trưa và chiều nắng, củ sẽ nhỏ".Chị Thơm thì cho biết quan trọng nhất là khâu trộn đất ngay từ đầu, do củ cải trồng trong chậu nhỏ để trang trí nên đòi hỏi đất trồng phải đầy đủ chất thì củ mới phát triển được."Đất trồng khi trộn bao gồm mùn mía, mụn dừa để tạo độ tơi xốp cho đất, phân trùn quế, bột vỏ trứng và một thành phần không thể thiếu là nấm trichoderma để phòng nấm cho cây và một ít phân lân. Tất cả được trộn đều. Khi ươm cây con được khoảng 20 ngày thì cho vào chậu để trồng. Trong quá trình chăm cây thì tưới thêm đạm cá và dịch trứng sữa", chị Thơm cho biết.Chị Thơm cũng lưu ý cây này ưa nắng, khi mọi người trồng để chưng thì có thể tối để trong nhà, ban ngày lúc nào trời nắng nhất nên mang ra ngoài để cây quang hợp. Nếu để trong nhà suốt, cây sẽ rất yếu. Chị Thơm cũng cho biết củ cải thần tài đỏ có thể chưng từ tết đến khoảng tháng 4, khi cây ra hoa chị mới bỏ đi.
Hồng Diễm khoe nhan sắc rực rỡ, khác hẳn trong 'Trạm cứu hộ trái tim'
Báo Thanh Niên cập nhật nhanh nhất kết quả xổ số (KQXS), kết quả xổ số miền Bắc (XSMB), kết quả xổ số miền Nam (XSMN), kết quả xổ số miền Trung (XSMT), kết quả xổ số điện toán trực tiếp nhanh nhất hôm nay thứ hai ngày 17.2.2025.KQXS TP.HCM, Đồng Tháp, Cà Mau, Thừa Thiên - Huế, Phú Yên...Ký hiệu trúng đặc biệt: Mời bạn đọc xem kết quả xổ số (KQXS) miền Bắc (XSMB), kết quả xổ số miền Nam (XSMN), kết quả xổ số miền Trung (XSMT) được cập nhật trên Báo Thanh Niên mỗi ngày.
